Tarihi
Biz ilkokulda iken öğretmenimizin verdiği ödev nedeniyle köyümüzün o zamanki en yaşlıları olan merhum Memidik emmi (Mehmet CİN) ve Talip dayıya (Talip CİN) sormuş olayı araştırmıştık. Bu kişiler köyümüzün istiklal savaşı gazileridirler. Kurtuluş savaşında düşmana karşı savaştıkları için devlet onlara gazi unvanı vermişti.
Onların bize aktardığına göre köyümüz Sivas’tan gelmiş. (Halen Sivas’ta ve Malatya da Kavlaklı diye bir yerleşim yeri mevcut.) Şu anki yaşlılar bilirler 50 li 60 lı yıllarda köyümüzden bazıları Sivas mahkemelerine başvurarak eski yerlerdeki haklarını alma adına uğraşmışlardır.
Gerek Orta Asya’dan göçün devamı gerekse daha sonraki 1893 Osmanlı - Rus savaşının etkisiyle batıya olan göçün bir parçası olarak gelen ve liderinin Kavlak Ali olduğu söylenen gurup şu an köyümüzün bulunduğu yere, liderinin adı Hüseyin olan gurup ta Kızılırmağa (Malum esas adı Hüseyinlidir.) yerleşmişler. Daha sonra şu an sakarca köyünün olduğu yere de bir gurup gelip yerleşince sakar gibi gelip yanımıza yerleştiler diye söylendiği için oranın adı Sakarca olarak kalmıştır. O dönemdeki nahiye Tepealagöz köyü ve İskilip’e bağlı. Bizim köyde önce İskilip’e bağlanıyor daha sonra Ankara’nın Kalecik ilçesine. Cumhuriyet dönemi siyasi yapılaşma kapsamında Çankırı Kastamonu beyliğinden ayrılıp il yapılıyor ve köyümüzde merkeze bağlı köy olarak Çankırı’ya bağlanıyor. Örneğin benim doğum yerim Çankırı olarak geçer nüfusta.
Köyümüz Kızılırmağın 1987 de ilçe olmasıyla buraya bağlanmıştır.
02Haziran 2008
Mithat KARIŞMAZ
esfm18@hotmail.com
. . . . . . kavlakli@hotmail.com - www.kavlakli.npage.eu - by Neset كآولآكلى كويو ننشت دوگن